مقاله بررسی ساختار بازار مواد معدنی و صنایع

بررسی ساختار بازار مواد معدنی و صنایع (مطالعه موردی صنعت سیمان)

مقدمه

در مطالعات تجربی دربارة ساختار بازارها برای قضاوت راجع به رقابت و انحصار در هر بازار، اساساً از مفهوم تمرکز استفاده می‌شود. تمرکز بازار ازجمله متغیرهای ساختاری است که برای اندازه‌گیری سطح فعالیت‏های رقابتی و انحصاری در مطالعات تجربی کاربرد وسیعی دارد. تمرکز بازار از مفاهیمی است که از آن هم در مباحث نظری و هم در دنیای واقعی به‌ویژه در دعواهای حقوقی بسیار، استفادة وسیع می‌شود. بسیاری از صاحبنظران و تصمیم‌سازان اقتصادی، با استفاده از «اندازة تمرکز»، راجع به قدرت انحصاری هر بازار قضاوت می‌‌کنند. درواقع، برای قضاوت دربارة میزان رقابت و انحصار در یک بازار، روش منطقی این است که اول، به تعداد بنگاه‏ها و شرکت‏های فعال در بازار و دوم، به نحوة توزیع بازار بین آنها توجه شود. هرچه تعداد بنگاه‏ها کمتر و هرچه بخش وسیعی از بازار دراختیار تعداد معدودی از بنگاه‏ها باشد، ساختار بازار به انحصار نزدیک‌تر است؛ و برعکس. تمرکز بازار و شاخص‌های اندازه‌گیری تمرکز، این امکان را فراهم می‌سازند که اطلاعات مربوط به تعداد بنگاه‏ها و نحوة توزیع بازار بین آنها در قالب یک کمیت مشخص خلاصه شود. ساختار هر بازار را می‌توان با توجه به درجة تمرکز کالا، موانع ورود به بازار و صرفه‌های مقیاس شناسایی کرد. در بسیاری از موارد، اندازه‌گیری موانع ورود و صرفه‌های مقیاس آسان نیست؛ و لذا در بسیاری از مطالعات، برای شناخت ساختار بازارها، اساساً از شاخص‌های تمرکز استفاده می‌شود (استیگلیتز[1]، 1993؛ شیفرد[2]، 1990؛ مدّلا[3]، دابسون[4] و میلر[5]، 1995: 195-189).

در این تحقیق، درصدد محاسبة اندازة تمرکز در بازارهای جهانی سیمان